Museum Boijmans Van Beuningen: nederland ⇄ bauhaus - pioniers van een nieuwe wereld
Kunsthal: Trouble in Paradise: Collection Rattan Chadha
Kunsthal: Picasso op papier
Kiefhoek: Woonwijk gebouwd door De Stijl-icoon J.J.P.OUD
BOIJMANS VAN BEUNINGEN: NEDERLAND - BAUHAUS. PIONIERS VAN EEN NIEUWE WERELD
Voordat de grootschalige vernieuwing van start gaat, pakt Museum Boijmans Van Beuningen nog één keer groots uit met de tentoonstelling ‘nederland ⇄ bauhaus – pioniers van een nieuwe wereld’. In 2019 is het honderd jaar geleden dat het Bauhaus werd opgericht, de revolutionaire kunst- en ontwerpschool waarvan de invloed nog steeds voelbaar is. Bijna 800 objecten - kunstwerken, meubels, keramiek, textiel, foto’s, typografie en architectuur - geven je unieke inzage in de inspirerende wisselwerking tussen Nederland en het Bauhaus door de jaren heen.
Dromen van een nieuwe wereld en zoeken naar eenvoud en functionaliteit behoren tot de beginselen van het Bauhaus. In 1919 sticht architect Walter Gropius in het Duitse Weimar de revolutionaire academie voor architecten, kunstenaars en industrieel ontwerpers. In een tijd dat alleen een kleine bovenlaag zich kostbare en door kunstenaars vormgegeven producten kan permitteren, werkt het Bauhaus vanuit het ideaal om een mooi en functioneel design voor iedereen bereikbaar te maken. De baanbrekende uitgangspunten van de opleiding, later wereldwijd van grote invloed, hebben ook in Nederland nadrukkelijk weerklank gevonden in architectuur, vormgeving en het ontwerponderwijs. Museum Boijmans Van Beuningen legt dit Nederlandse Bauhaus-netwerk voor het eerst in een groot overzicht bloot.
Nederlandse invloeden
Beroemde kunstenaars als Paul Klee, Wassily Kandinsky, László Moholy-Nagy en Oskar Schlemmer maken deel uit van het lerarenkorps. Ook dragen verschillende Nederlanders bij aan het specifieke karakter van het Bauhaus. Al vóór de oprichting zijn H.P. Berlage, Mathieu Lauweriks en Johan Thorn Prikker lid van de Deutsche Werkbund (opgericht in 1907). De grensverleggende opvattingen van deze organisatie over de samenwerking tussen kunstenaars, architecten en de industrie vormen een belangrijke inspiratiebron voor het Bauhaus. De Stijl, het tijdschrift van o.a. Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, Gerrit Rietveld en J.J.P Oud wordt door alle docenten en studenten aan het Bauhaus gelezen.
Onder invloed van deze kunstenaars evolueert het Bauhaus in korte tijd van het expressionisme naar het modernisme. Na twee gedwongen verhuizingen – in 1925 naar Dessau en 1932 naar Berlijn – sluiten de nazi’s de school in 1933. Een dertigtal studenten en docenten vertrekt naar Nederland. Ze worden hier actief in kunst- en ontwerponderwijs, richten werkplaatsen op en ontwerpen voor de Nederlandse industrie.
Rotterdam en het Bauhaus
Een belangrijke band tussen het Bauhaus en Rotterdam wordt gevormd door de stadsarchitect J.J.P. Oud. Zijn sociale-woningbouwprojecten in Spangen, de Kiefhoek en het Witte Dorp trekken de aandacht van Duitse architecten. Oud geeft in 1923 een belangrijke lezing over deze Nederlandse architectuur aan het Bauhaus in Weimar. Dit is het begin van een geregeld contact tussen de Duitse opleiding en Rotterdam Het Nederlandse 'Nieuwe Bouwen', zoals deze moderne stroming in de bouwkunst wordt genoemd, verkrijgt in korte tijd internationale bekendheid.
Dromen van een nieuwe wereld en zoeken naar eenvoud en functionaliteit behoren tot de beginselen van het Bauhaus. In 1919 sticht architect Walter Gropius in het Duitse Weimar de revolutionaire academie voor architecten, kunstenaars en industrieel ontwerpers. In een tijd dat alleen een kleine bovenlaag zich kostbare en door kunstenaars vormgegeven producten kan permitteren, werkt het Bauhaus vanuit het ideaal om een mooi en functioneel design voor iedereen bereikbaar te maken. De baanbrekende uitgangspunten van de opleiding, later wereldwijd van grote invloed, hebben ook in Nederland nadrukkelijk weerklank gevonden in architectuur, vormgeving en het ontwerponderwijs. Museum Boijmans Van Beuningen legt dit Nederlandse Bauhaus-netwerk voor het eerst in een groot overzicht bloot.
Nederlandse invloeden
 |
| Feininger: Ober Weimar 1921 |
Onder invloed van deze kunstenaars evolueert het Bauhaus in korte tijd van het expressionisme naar het modernisme. Na twee gedwongen verhuizingen – in 1925 naar Dessau en 1932 naar Berlijn – sluiten de nazi’s de school in 1933. Een dertigtal studenten en docenten vertrekt naar Nederland. Ze worden hier actief in kunst- en ontwerponderwijs, richten werkplaatsen op en ontwerpen voor de Nederlandse industrie.
Rotterdam en het Bauhaus
 |
| Van Nelle Fabriek 1930-1932 |
Vorkurs
Wat is de betekenis van kleur, vorm en materiaal? Het Bauhaus keert terug naar de fundamenten van vormgeving. Studenten ontwikkelen in het eerste jaar stap voor stap een nieuwe vormentaal. Maak kennis met de fascinerende designtaal en andere revolutionaire onderwijsvernieuwingen door deel te nemen aan de Vorkurs. Laat je vervolgens onderdompelen in honderden objecten: kunstwerken, meubels, keramiek, textiel, foto’s, typografie en architectuur. Een groot deel wordt voor het eerst getoond. De eigen collectie (een kleine 200 objecten) wordt aangevuld met 600 bijzondere bruiklenen afkomstig van meer dan zestig binnen- en buitenlandse musea en particuliere verzamelaars. De tentoonstelling ‘nederland ⇄ bauhaus - pioniers van een nieuwe wereld’ is te zien in de 1500 m2 grote Bodonzaal.
MUSEUM BOIJMANS VAN BEUNINGEN: HOOGTEPUNTEN UIT DE COLLECTIE
 |
| Kokoschka, De Mandril 1928 |
KUNSTHAL: TROUBLE IN PARADISE: COLLECTION RATTAN CHADHA
Met ‘Trouble in Paradise’ presenteert de Kunsthal Rotterdam een bijzondere selectie hedendaagse kunst uit de privécollectie van kunstverzamelaar Rattan Chadha (1949, Delhi), de oprichter van Mexx en hotelketen citizenM. Deze privécollectie, die bekend staat als de KRC Collectie, wordt in de Kunsthal voor het eerst aan een breed publiek gepresenteerd. Rattan Chadha kiest voor kunstwerken die reflecteren op het menselijk tekort, die reageren op de staat van de samenleving en engagement oproepen met de wereld. De menselijke conditie staat centraal in deze collectie met kunst die onder je huid gaat zitten. Van sex, drugs en rock ‘n roll tot diepe melancholie en abstractie, kortom ‘Trouble in Paradise!
In ‘Trouble in Paradise’ is een selectie van ruim zeventig werken – van schilderijen en sculpturen tot installaties en videokunst – van internationaal gerenommeerde kunstenaars te zien zoals Gilbert&George, Francis Picabia, Thomas Hirschhorn en Jack Whitten en waaronder ook Nederlandse kunstenaars als Marlene Dumas, Marcel van Eeden, Marc Bijl, Folkert de Jong en Rafaël Rozendaal.
Soul Searching
Een collectie opbouwen als kunstverzamelaar is een persoonlijk traject dat zich voortdurend ontwikkelt. De collectie van Rattan Chadha ontstaat in de jaren 80 met incidentele aankopen, maar komt vanaf 2000 serieus tot wasdom dankzij conservator Liesbeth Willems met wie hij talloze kunstbeurzen, galeries en musea bezoekt. De kunstwerken in ‘Trouble in Paradise’ zijn gegroepeerd rond de thema’s Soul Searching , Delicious Confusion en Forever Young, die refereren aan de verschillende verzamelfases van zijn kunstcollectie. In Soul Searching zijn schilderijen en sculpturen bij elkaar gebracht die de menselijke figuur belichten in combinatie met een zekere melancholie. De eerste aankoop in 2001 van ‘Portret van een vrouw’ (1941) van Francis Picabia is exemplarisch te noemen voor de verzameling. Dit schilderij is meer een portret van een emotie dan van een vrouw. Zo ook het werk ‘Sad Romy’ (2008) van Marlene Dumas, dat een intens verdrietig portret laat zien van de beroemde actrice Romy Schneider. Duidelijk wordt dat roem en succes niet altijd leiden tot geluk. En Candice Breitz maakt met haar installatie ‘Queen (A Portrait of Madonna)’ (2005) op een empathische manier duidelijk dat jongeren hun jeugd verspillen.
Delicious Confusion
KUNSTHAL: PICASSO OP PAPIER
In ‘Trouble in Paradise’ is een selectie van ruim zeventig werken – van schilderijen en sculpturen tot installaties en videokunst – van internationaal gerenommeerde kunstenaars te zien zoals Gilbert&George, Francis Picabia, Thomas Hirschhorn en Jack Whitten en waaronder ook Nederlandse kunstenaars als Marlene Dumas, Marcel van Eeden, Marc Bijl, Folkert de Jong en Rafaël Rozendaal.
Soul Searching
 |
| Marlene Dumas; Sad Romy 2008 |
Delicious Confusion
In het tweede thema Delicious Confusion wordt de menselijke conditie anders weergegeven. De kunstwerken worden conceptueler, uitdagender en zijn gelaagder in betekenis en materiaal. Zowel op artistiek als maatschappelijk vlak roept deze kunst meer frictie op. In het werk ‘Clous-Mannequins’ (2006) van Thomas Hirschhorn wordt de mode-industrie bekritiseerd. Met ordinaire materialen als plakband en spijkers laat Hirschhorn zien hoe mannequins gevangen zitten in een keurslijf. Het schilderij ‘Cold turkey with bonbons’ (1993) van Rita Ackermann toont een drietal luierende en puberende meisjes. Ackermann gebruikt pissige inktstreken en vegen van lippenstift om de emotionele toestand van haar figuren te benadrukken. En in het ambachtelijke wandtapijt ‘The Walthamstow Tapestry’ (2009) van Grayson Perry is de menselijke levensloop van geboorte tot dood gevisualiseerd aan de hand van een aantal toonaangevende merken, uiteenlopend van IKEA en Marks&Spencer tot Tiffany’s en Louis Vuitton. Geïnspireerd door antieke batikstoffen uit Maleisië en Oost Europese volkskunst, biedt dit omvangrijke werk een kleurrijke en complexe visuele reis door ons hedendaagse moderne consumptielandschap.
Forever Young
Gaandeweg raakt Chadha meer geïnteresseerd in hoe kunstenaars nieuwe materialen en nieuwe media toepassen in hun werk. Hij kiest voor aanstormend talent, voor het avontuur en in het verlengde daarvan ook voor het risico. De collectie verlegt haar focus naar kunst van internationale kunstenaars die in uiteenlopende disciplines en materialen werken. Zoals de installatie ‘Random Fear (with mirrors)’, (2019) van Rafaël Rozendaal die het internet gebruikt als universum waar de perfect georganiseerde chaos heerst. Met kleuren, vormen en spiegels creëert Rozendaal een ‘site specific’ werk speciaal voor de tentoonstelling. Ook Funda Gül Özcan (1984) brengt een nog onbekend universum in beeld in haar speelse kermisachtige installatie ‘Funfairaffair’ (2017).
KUNSTHAL: PICASSO OP PAPIER
 |
| (c)Pablo Picasso, Buste de femme d'après Cranach le jeune, 1958, Collection Museum Boijmans Van Beu- ningen, Rotterdam, c/o Pictoright Amsterdam 2019, foto: Studio Buitenhof, Den Haag |
Tot de hoogtepunten behoort zonder twijfel de reeks van acht opeenvolgende proefdrukken van de kleurenlino ‘La Dame à la Collerette (1962)’. In deze serie met het portret van Picasso’s vrouw Jacqueline in historische kledij is prachtig te zien hoe de kunstenaar bij het maken van een prent te werk ging.
In ‘La Dame à la Collerette’ komen twee facetten van Picasso’s kunstenaarschap samen: zijn meesterlijke beheersing van de linotechniek en het in zijn werk steeds terugkerende thema van de vrouw.
De vrouw als muze en model
Niet alleen in Picasso’s leven, maar ook in zijn werk hebben vrouwen een belangrijke rol gespeeld. Picasso’s creativiteit werd zelfs zo gestimuleerd door de levensgezellin of geliefde van dat moment, dat zijn omvangrijk oeuvre ook wel wordt ingedeeld naar de periode dat hij met een bepaalde vrouw samen was. Op een ets uit 1905, een van zijn vroegste prenten, komen we Madeleine tegen, een model waarmee hij een korte relatie had. De jonge Marie-Thérèse Walter, zijn minnares vanaf 1927, was de voornaamste muze voor de ‘Vollard Suite’ uit 1930-37. Deze serie is een hoogtepunt in Picasso’s grafische oeuvre. In de ‘Vollard Suite’ treedt de vrouw, in tal van variaties, op als model van een beeldhouwer. Ook wordt ze bemind en bespied door de minotaurus, half mens, half stier, in composities met sterk surrealistische trekken. In het late grafische werk blijven erotiek en voyeurisme belangrijke thema’s. Jacqueline Roque (1927-1986) is Picasso’s laatste levenspartner. Van alle portretten die Picasso heeft gemaakt, vormen die van Jacqueline de grootste groep.
WOONWIJK DE KIEFHOEK (1928 – 1930) ARCHITECT: J.J.P. OUD
We maken een wandeling door de wijk.
PRAKTISCH
Datum: ZONDAG 31 MAART 2019.
Datum: ZONDAG 31 MAART 2019.
Vertrek: 08h30 hoek Pulhoflaan – Grote Steenweg Berchem (halte tram 7 en 15)
Terug: omstreeks 18h00
OPGELET: ZONDAG 31 MAART 2019 SCHAKELEN WE OM 2 UUR OVER OP ZOMERTIJD EN WORDT HET 3 UUR!!!!
OPGELET: ZONDAG 31 MAART 2019 SCHAKELEN WE OM 2 UUR OVER OP ZOMERTIJD EN WORDT HET 3 UUR!!!!
Inschrijven: dinsdag 19 maart 2019 vanaf 08h00. Enkel via de Konsepttelefoon: 0473 93 86 71.
Stuur bij voorkeur een sms met je naam en telefoonnummer. Je kan ook een boodschap inspreken met vermelding van je naam en telefoonnummer. Konsept zal je dan zo snel mogelijk contacteren.
Pas nadat Konsept je contacteerde, kan je het verschuldigde bedrag storten op de Konseptrekening IBAN BE56 3200 6929 8688 - BIC BBRUBEBB en is je inschrijving definitief.
Leden Konsept: 41 €; niet-leden: 51 € (Leden hebben voorrang)
Graag duidelijk vermelden voor wie je inschrijft
