Dirk Verhaegen: Tekening (WRV VII) - 1979
Abulafia etcetera galerie EL van
11 januari tot 15 februari 2015 Werner Cuvelier - Norman Dilworth - Lore
Van Elslande - Dirk Verhaegen
Abulafia was een middeleeuwse kabbalist,
de grondlegger van de 'profetische kabbala'. De kabbala, een vorm van Joodse
mystiek, ziet de schepping als een linguïstisch fenomeen. Verborgen
betekenissen en profetisch inzicht kunnen bereikt worden aan de hand van
mathematische procedures met letters en klanken. Een eindig alfabet kan
duizelingwekkende combinaties genereren. Volgens Umberto Eco* heeft Abulafia de
Ars Combinatoria in zijn Kabbala van de namen tot het
allerhoogste niveau ontwikkeld. Als dit Latijn is -of Hebreeuws- dan moet u
zich de schepping maar voorstellen als een diepzinnig spel scrabble.
Men hoeft geen mysticus of obscure
sektariër te zijn om geïntrigeerd te raken door de Kabbala. Wilde speculatie en
mathematische exactheid ontmoeten er elkaar. Met taalspel en intuïtieve
wiskunde liggen poëtische verbeelding en artistiek denken binnen handbereik.
Tegelijk is de kabbala een vorm van abstract denken. Betekenis heeft hier
eerder met syntaxis dan met semantiek te maken. Het taalspel lijkt eerder deel
te nemen aan de schepping dan haar af te beelden. Maar er is meer. Van de Sefer
Jetsira (Het boek der schepping) is er via Abulafia, Lullus, John Dee en
Leibnitz een lijn te trekken die ons naar het computertijdperk en naar de
ontcijfering van de genetische code voert.
Is datgene wat hier tentoongesteld wordt
een vorm van neo-kabbalistiek? Dat zou erg misleidend zijn want het gaat hier
slechts om een glimp van verre verwantschap. Wellicht hebben de kunstenaars die
hier vertegenwoordigd zijn heel andere achtergronden. Het esoterische winkeltje
is al helemaal niet aan de orde. Constructieve kunst, concrete kunst,
systematische kunst, generatieve kunst, logische kunst, syntactische kunst,
rationele systemen, minimalisme, conceptuele kunst zijn contexten en labels die
ons te binnen schieten. Wat zij gemeen hebben is dat zij een beeldtaal creëren
vertrekkend vanuit het elementaire, dat zij generatieve systemen ontwikkelen,
dat zij werk tonen dat zich in veelvouden laat begrijpen en dat zij intensief
op verkenning gaan via combinatorische mogelijkheden. De schijnbare nuchterheid
van hun rationele, wiskundig georiënteerde verbeelding sluit het poëtische, het
grappige, het muzikale, het meditatieve en zelfs het transcendente niet uit.
Systematiek kan een vorm van ritueel handelen zijn, het kan ook een streven
naar grondigheid zijn. Het gaat zeker om pogingen met kwantitatieve middelen de
wereld kwalitatief te begrijpen.De onmatigheid van de veelvouden wordt
beoordeeld en getemperd, niet door theologie of dogma, niet door volk of ras,
niet door landsgrenzen of taalgrenzen maar door de wijsheid van de artistieke
praktijk. Met bovenpersoonlijke middelen manifesteren deze kunstenaars zich als
onverwisselbare artistieke individuen. Groeten dus aan Abulafia en verder vooral
etcetera.
galerie EL
Drieselken 40
9473 Welle
*Umberto Eco: Europa en de volmaakte
taal, Agon, 1995
|
Geen opmerkingen:
Een reactie posten